lejkoporek olszowy
Status na Czerwonej Liście – R
Występowanie: VI-X
Jadalny
[singlepic id=1382 w=640 h=640 float=center]
Gyrodon lividus (Bull.) Sacc., Syll. fung. (Abellini) 6: 52 (1888)
Kapelusz: średnicy 4-10 (20) cm, lekko wypukły, z wiekiem płaski do wklęsłego. Brzeg młodych owocników podwinięty. Powierzchnia kapelusza jedwabista lub zamszowata, rzadziej gładka, podczas deszczów lepka; szara, żółtawa, cytrynowa, z odcieniem szarym do jasnobrązowego i rdzawego.
Hymenofor: rurki krótkie, 0,3-0,6 cm, nie dające się oddzielić od kapelusza, mocno zbiegające na trzon, bladożółte, z wiekiem cytrynowozółte, żółtooliwkowe. Po dotknięciu barwią się na kolor błękitnozielonkawy, a następnie brązowawy. Pory u młodych owocników żółtawe, następnie siarkowożółte i oliwkowe. Po dotknięciu przebarwiają się na błękitnozielono, nastepnie brudnobrązowo.
Trzon: wysmukły, rozszerzający się u szczytu, 3-12 x 0,5-2,5 cm, gładki, u szczytu nieznacznie żeberkowany, barwy kapelusza. Grzybnia u podstawy siwożółta.
Miąższ: stosunkowo miękki, kremowy, żółtocielisty, pod skórką płowy, w trzonie lekko brązowy, ciemniejący z wiekiem. Po przełamaniu błękitnieje, zwłaszcza pod rurkami. Zapach słaby, smak kwaskowy.
Wysyp zarodników: ochrowy z odcieniem oliwkowym.
Budowa mikroskopowa: zarodniki elipsoidalne 4-8 x 3-5 μm, często z kroplą. Cystydy bezbarwne lub żółtawe. Strzępki ze sprzążkami.
Środowisko: gatunek ten występuje pojedynczo lub kępkami na ziemi lub pniach, pod olszami, na bagnach, torfowiskach, w miejscach wilgotnych.
Uwagi: charakterystyczną cechą tego gatunku są rurki daleko zbiegające na trzon.
Synonimy:
Boletus brachyporus Pers., Mycol. eur. (Erlanga) 2: 128 (1825)
Boletus chrysenteron var. lividus (Bull.) Mérat, Nouv. Fl. Environs Paris: 45 (1821)
Boletus labyrinthicus Fr., Hymenomyc. eur. (Upsaliae): 519 (1874)
Boletus lividus Bull., Herb. Fr. Champ., Hist. Champ. Fr. (Paris) 1: 327 (1791)
Gyrodon sistotrema (Fr.) P. Karst.,: 14 (1899)
Uloporus lividus (Bull.) Quél., Enchir. fung. (Paris): 162 (1886)
Literatura:
A. Skirgiełło, Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom I. Borowikowate (Boletales). PWN. Warszawa, 1960.
W. Wojewoda (red.), Checklist of Polish Larger Basidiomycetes – Vol. 7 (2003) – Biodiversity of Poland
E. Gerhardt, Grzyby – Wielki ilustrowany przewodnik, KDC, 2006
[nggallery id=152]
Opracowanie: Waldemar Czerniawski